PL:
Ołtarz św. Barbary (1480-1500)
Warsztat gdański, drewno dębowe (kwatery i predella), drewno lipowe (elementy rzeźbiarskie), wym.: 230 x 230cm
x 26 cm; predella 61 x 232 x 37 cm.
Św. Barbara żyła w III w., była dziewicą i męczennicą. Według legendy pochodziła z pogańskiej rodziny z Heliopolis i pobierała nauki w Nikomedii, gdzie została chrześcijanką. Nie zaakceptował tego jej ojciec, bogaty kupiec Dioskur. Barbara nie chciała wyrzec się wiary, za co ojciec uwięził ją w wieży. Następnie zaprowadził ją przed sąd, gdzie skazano ją na tortury i ostatecznie na śmierć przez ścięcie mieczem. Wydarzyło się to około 305 r. Jest patronką górników, hutników, rybaków, żołnierzy – szczególnie artylerzystów, marynarzy, kamieniarzy, więźniów, architektów, cieśli, dzwonników, kowali, ludwisarzy, murarzy, szczotkarzy, tkaczy, wytwórców sztucznych ogni, a także archidiecezji katowickiej, Edessy i Kairu. Wspomnienie świętej przypada 4 grudnia. Ołtarz ufundowało bractwo czeladzi szewskiej. Jest wyposażony w skrzydła ruchome i nieruchome. W centrum widoczna jest figura św. Barbary z mieczem w dłoni i wieżą znajdującą się obok. Święta jest koronowana przez dwa anioły. W awersach skrzydeł ruchomych znajdują się rzeźby innych świętych. Po lewej są to: św. Jan Chrzciciel podtrzymujący baranka i św. Jakub Starszy z sakwą, trzymający książkę. Z prawej strony znajdują się św. Jadwiga podtrzymująca model kościoła oraz św. Tomasz z Cantenbury, ubrany w szaty biskupie i infułę. Rewersy skrzydeł ruchomych oraz skrzydła nieruchome zdobią malowidła ilustrujące sceny z życia św. Barbary, oparte na greckiej legendzie Szymona Metafrastesa (X w.). Jest to 8 scen przedstawiających: budowę łaźni, uwięzienie i ucieczkę świętej z wieży, poddawanie św. Barbary karze ognia, św. Barbarę przed wielkorządcą Marcjanem, pohańbienie św. Barbary, ścięcie św. Barbary, ukaranie Dioskurosa oraz pogrzeb św. Barbary. W predelli widoczna jest scena Zwiastowania w otoczeniu czterech świętych. Od lewej namalowano: św. Katarzynę (z książką i mieczem), św. Barbarę (z wieżą i mieczem), archanioła Gabriela, Marię (w białej sukni), św. Dorotę (z koszykiem i kwiatem) oraz św. Małgorzatę (ze smokiem u stóp i otwartą księgą).
ENG:
The Altar of St. Barbara (1480-1500)
Gdańsk workshop, oak wood (quarters and predella), lime wood (carving elements), dim.: 230 x 230 cm x 26 cm; predella 61 x 232 x 37 cm.
St. Barbara lived in the 3rd century. She was a virgin and a martyr. According to legend, she came from
a pagan family from Heliopolis and studied in Nicomedia where she became a Christian. Her father, the wealthy merchant Dioscor, did not accept this. Barbara did not want to renounce her faith for which her father imprisoned her in the tower.
Then he brought her to trial, where she was condemned to torture and finally sentenced to death by beheading. It happened around 305. She is the patron of miners, steel workers, fishermen, soldiers – especially artillerymen, sailors, stonemasons, prisoners, architects, carpenters, bell-makers, blacksmiths, bell-founders, bricklayers, brush makers, weavers, fireworks makers, as well as the Archdiocese of Katowice, Edessa and Cairo. The memorial of the saint is on December 4. The altar was funded by the shoemaker’s brotherhood. It is equipped with movable and fixed wings. In the center there is a figure of St. Barbara with a sword in her hand and a tower next to her. Barbara is crowned by two angels. There are also statues of saints on the obverse of the movable wings. On the left, there are: St. John the Baptist supporting the lamb and St. James the Elder with a moneybag, holding a book. On the right there are St. Hedwig supporting the model of the church and St. Thomas of Cantenbury, dressed in bishop’s robes and a miter. The reverse of the moving wings and the fixed wings are decorated with paintings illustrating scenes from the life of St. Barbara, based on the Greek legend of Simon Metaphrastes (10th century). There are 8 scenes depicting: the construction of the bathhouse, the imprisonment and escape of the Saint from the tower, putting Saint Barbara under the punishment of fire, Saint Barbara in front of the governor Marcjan, disgrace of St. Barbara, beheading St. Barbara, punishment of Dioscorus and the funeral of St. Barbara. In the predella, there is a scene of the Annunciation surrounded by four saints: St. Catherine (with a book and a sword), St. Barbara (with a tower and sword), the archangel Gabriel, Mary (in a white dress), St. Dorothea (with a basket and a flower) and St. Margaret (with a dragon at her feet and an open book).