Historia

Z dziejów kościoła Mariackiego  – Kalendarium

W XIII w. w miejscu dzisiejszej Bazyliki miał znajdować się pierwszy, mniejszy kościół  NMP, najprawdopodobniej drewniany, wzniesiony przez księcia Świętopełka II.

1343  Wielki Mistrz Krzyżacki Ludolf Koenig wystawił przywilej lokacyjny dla Głównego Miasta. Dokument ten przewidywał budowę kościoła.  Kamień węgielny pod jego budowę położono  w uroczystość Zwiastowania Pańskiego – 25 marca 1343 roku.

1361  Zakończono budowę dziewięcioprzęsłowego korpusu bazyliki, której nawa główna miała obecne wymiary.

1379  Budowę wieży kościoła doprowadzono tylko do wysokości dachu, gdyż Krzyżacy nie pozwolili, aby jakakolwiek budowla w mieście przewyższała wieże ich zamku. Następnie powstały transept i prezbiterium.

1410  Król Władysław Jagiełło po zwycięstwie grunwaldzkim nadał Radzie Miasta prawo patronatu nad świątynią- dotychczasowy przywilej Krzyżaków.

1411  Gdańszczanie pogrzebali uroczyście w Kościele Mariackim burmistrzów Konrada Leczkowa i Arnolda Hechta oraz rajcę Bartłomieja Grossa zamordowanych w zamku krzyżackim za hołd złożony przez miasto królowi Polskiemu Jagielle.

1413  Proboszcz Andrzej Słomow – wielki miłośnik ksiąg ufundował bibliotekę, zwaną Biblioteką Wszystkich Świętych (od kaplicy, w której znajdowała się).

1457  Król Kazimierz Jagiellończyk  w wielkim przywileju dla miasta Gdańsk zastrzegł sobie i swoim następcom wyłączone prawo prezentowania proboszcza Kościoła Mariackiego.

1466  Po usunięciu Krzyżaków zrealizowano podwyższenie wieży do dzisiejszych rozmiarów.

1470  Jan Düringer z Torunia wykonał dla kościoła arcydzieło sztuki zegarmistrzowskiej – wielki zegar astronomiczny.

1473  Kaper Paweł Benecke przekazał kościołów obraz autorstwa  Hansa Memlinga „Sąd Ostateczny” zdobyty  podczas wojny z Anglią.

1484 – 1502  Wybudowano wyższe ściany naw bocznych i zasklepiono świątynię. W 1502 roku budowniczy Henryk Hetzel położył ostatnią cegłę sklepienia, kończąc tym samym trwającą 159 budowę świątyni.

1517  Mistrz Michał z Augsburga  ukończył prace przy ołtarzu głównym i rozpoczęto budowę nowego domu parafialnego (z inicjatywy proboszcza Maurycego Ferbera).

1523  Jan Dantyszek – sekretarz królewski na dworze Jana Olbrachta– późniejszy biskup warmiński został proboszczem kościoła NMP.

1529  Dominikanin Pankracy Klemme wprowadził do kościoła nabożeństwa protestanckie. Równocześnie była sprawowana liturgia katolicka.

1572  Luteranie ostatecznie usunęli nabożeństwa katolickie. Po raz pierwszy sprawowali oni liturgię przy głównym ołtarzu.

1678  Proboszcz i prepozyt kościoła Mariackiego -Joachim Pastorius – konwertyta z arianizmu i luteranizmu, lekarz i historyk poświęcił kamień węgielny pod budowę nowej świątyni dla katolików. Było to możliwe dzięki fundacji jakiej dokonał zmarły w Gdańsku prymas Andrzej Olszowski zapisując w sowim testamencie kwotę w wysokości 80 tysięcy złotych i wsparciu Jana III Sobieskiego, który wsparł budowę finansowo (o kolejnych 20 tysięcy) i polecił rozpoczęcie budowy.

Proboszczowie Kaplicy Królewskiej uznani zostali za następców proboszczów Kościoła NMP. W obecności 40 osób, w 1683 roku, przy drzwiach zamkniętych dokonano aktu poświęcenia Kaplicy.

1944 – 1945  Konserwatorzy prowadzili prace nad demontażem zabytków, stanowiących wyposażenie kościoła. Wiele z nich wywieziono poza granice miasta, do okolicznych wsi.

1945  W wyniku działań wojennych kościół uległ bardzo poważnemu zniszczeniu. Dach głównej wieży został zerwany, wieża uszkodzona i wewnątrz wypalona. Sześć dużych dzwonów spadło i rozbiło się, siedem bocznych wieżyczek oraz dwie sygnaturki zostały spalone. Dach nad całością świątyni zapadł się całkowicie i zburzył swym ciężarem część sklepień.  Witraże okienne i bramy zostały zniszczone całkowicie. Wewnętrzne bogate urządzenia uległy poważnej dewastacji.

1946  Kościół Najświętszej Marii Panny został świątynią rzymskokatolicką.

1952  Po uprzednim zabezpieczeniu odbudowano zabytek. Sklepienia zrekonstruowano według dawnych wzorów, wykonano dach o konstrukcji stalowej. Kuria Biskupia Gdańska podjęła dalsze prac nad rekonstrukcją szklenia okien, układaniem zniszczonej posadzki, montażem drzwi i urządzaniem wnętrza.

1955  Ksiądz Jan Cymanowski – wikariusz kapitulny diecezji gdańskiej 17 listopada dokonał aktu poświęcenia Kościoła Najświętszej Marii Panny oraz odprawił w nim pierwsza Mszę. Minęło niemal 400 lat od ostatniego odprawionego nabożeństwa katolickiego.

1959  Prezydium Miejskiej Rady Narodowej wpisało obiekt na listę zabytków.

1962  Proboszczem parafii został mianowany ks. ppłk dr Józef Zator- Przytocki

1965  Świątynia mariacka bullą papieską Pawła VI podniesiona została do godności bazyliki mniejszej.

1979  Proboszczem parafii został mianowany ks. Infułat Stanisław Bogdanowicz

1987  Promulgowany został dekret Kongregacji do Spraw Biskupów podnoszący Bazylikę Mariacką do godności gdańskiej konkatedry.

1987  Konkatedralną Bazylikę Mariacką odwiedził Ojciec święty Jan Paweł II, spotykając się w niej, m.in. z chorymi oraz służbą zdrowia

2008  Rozpoczęcie realizacji projektu pn. „Podniesienie turystycznej atrakcyjności Bazyliki Mariackiej w Gdańsku. Etap pierwszy. Kompleksowa konserwacja wieży głównej”, dofinansowanego ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz Gminy Miasta Gdańska

2014  Proboszczem parafii został mianowany ks. Zbigniew Zieliński

2015 (26 września) Ks. Zbigniew Zieliński zostaje mianowany przez Ojca Świętego Franciszka biskupem pomocniczym Archidiecezji Gdańskiej.

2015  Proboszczem parafii zostaje mianowany ks. Prałat Ireneusz Bradtke.

2016 Rozpoczęcie realizacji projektu pn. „Rewitalizacja i ochrona dziedzictwa kulturowego zespołu Bazyliki Mariackiej w Gdańsku”, który jest współfinansowany z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko na lata 2014-2020 oraz dotacji Gminy Miasta Gdańska

2017 (20 października) Zmarł śp. ksiądz Infułat Stanisław Bogdanowicz, wieloletni proboszcz parafii.

2019 ( 18-19 styczeń) Uroczystości pogrzebowe zamordowanego 14 stycznia Prezydenta śp. Pawła Adamowicza.

2020 Zakończenie realizacji wielkiego remontu kościoła mariackiego w ramach projektu pn. „Podniesienie turystycznej atrakcyjności Bazyliki Mariackiej w Gdańsku. Etap pierwszy. Kompleksowa konserwacja wieży głównej”, dofinansowanego ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz Gminy Miasta Gdańska.

2020 (marzec) po 78 latach z Berlina powrócił do bazyliki gotycki ołtarz Trójcy świętej Bractwa św. Jerzego.

2021 (25 kwietnia) Ingres nowego Metropolity Gdańskiego Arcybiskupa Tadeusza Wojdę SAC do Bazyliki Mariackiej.

13
17
21
22145423
23145421
19
10.
14.
7.
mg-in-4637_8167_4000x300_p
mg-in-4057_3337_4000x300_p
mg-in-4261_3014_4000x300_p
mg-in-4355_9763_4000x300_p
mhmg-in-3807_3526_4000x72_p
mg-in-5163_1112_4000x300_p
mg-in-5115_1223_4000x300_p
mg-in-4875_3635_4000x300_p
mg-in-3959_7618_4000x300_p (1)
mg-in-4360_9773_4000x300_p
mg-in-4058_3342_4000x300_p
mhmg-in-3820_3516_4000x72_p
6.
previous arrow
next arrow
13
17
21
22145423
23145421
19
10.
14.
7.
mg-in-4637_8167_4000x300_p
mg-in-4057_3337_4000x300_p
mg-in-4261_3014_4000x300_p
mg-in-4355_9763_4000x300_p
mhmg-in-3807_3526_4000x72_p
mg-in-5163_1112_4000x300_p
mg-in-5115_1223_4000x300_p
mg-in-4875_3635_4000x300_p
mg-in-3959_7618_4000x300_p (1)
mg-in-4360_9773_4000x300_p
mg-in-4058_3342_4000x300_p
mhmg-in-3820_3516_4000x72_p
6.
previous arrow
next arrow
Shadow

Fotografie pochodzą ze zbiorów Parafii oraz Muzeum Gdańska.