PL:
Kaplica św. Krzyża
Kaplicę ufundował Jakub Finkeman w 1424 roku. Wraz z żoną byli zapisani w księdze zmarłych cechu złotników na pierwszych miejscach. Kaplica była wyposażona w rzeźby, obrazy i inne paramenty. Cech utrzymywał jednego księdza. Altarzyści byli wybierani spośród synów złotników. Oficjalnie cech przejął kaplicę 19 lipca 1438 roku. Dwa lata później została konsekrowana wraz z ołtarzem ku czci Najświętszego Ciała i Krwi Pana Naszego Jezusa Chrystusa, św. Doroty, 11 tysięcy Dziewic i św. Waleriana biskupa. Wspomniany ołtarz (z około 1400 roku) zaginął w czasie II wojny światowej. W 1552 roku w kaplicy posługę sprawował jeden kapłan. Po reformacji odnawiano ją kilkakrotnie, a w latach 1764-66 zamontowano w niej barokową kratę, która spłonęła w czasie wojny. W kaplicy przed wojną znajdowały się również umieszczone w niej w 1695 roku obrazy Andrzeja Stecha: Chrystus w Ogrójcu i Wskrzeszenie Łazarza oraz cztery małe wiszące nad ołtarzem. Obrazy również są zaginione. Na własność kościoła kaplica przeszła w 1888 roku.
Ołtarz św. Adriana / św. Apostołów Szymona i Judy (ok. 1510 lub 1520)
Ołtarz: autor nieznany, import antwerpski, drewno dębowe i lipowe, wym.: 340 x 440 cm; predella: 1460/70, warsztat gdański, wym.: 63 x 220 cm.
Ołtarz jest podzielony wertykalnie na trzy części. Sceny rzeźbione części głównej przedstawiają: Niesienie krzyża, Ukrzyżowanie, Opłakiwanie. Poniżej widoczne są sceny z życia Najświętszej Maryi Panny i Dzieciątka Jezus. Ołtarz posiada podwójne malowane skrzydła. Dolne są dwudzielne. W awersach namalowano następujące sceny: Pocałunek Judasza i Chrystusa z Piłatem (lewe skrzydło) oraz Złożenie do grobu i Zmartwychwstanie (prawe skrzydło). Na rewersach umieszczono trzy sceny: Triumfalny wjazd Chrystusa do Jerozolimy (lewe skrzydło), Modlitwę Chrystusa w Ogrójcu (prawe skrzydło) oraz Cud Przeistoczenia, który jest widoczny po zamknięciu całości. W awersach skrzydeł górnych zilustrowano sceny Ecce Homo oraz Chrystusa wyprowadzającego zmarłych z otchłani. W rewersie obu skrzydeł przedstawione zostały grzechy główne przeciwstawiające się owocom odkupienia w duszach poszczególnych ludzi. Predella jest starsza od ołtarza. Pochodzi z lat 1460/1470. Malowidło przedstawia męczeństwo św. Adriana i współtowarzyszy. Po bokach św. Adriana znajdują się św. Juda Tadeusz i św. Szymon.
Rzeźby Chrystusa i Mojżesza (1765 r.)
Johann Heinrich Meissner, drewno lipowe, wys. figur: Mojżesz 120 cm, Chrystus 118 cm.
Mojżesz trzyma w ręku Tablicę X Przykazań. Przed wojną miał również laskę. Polichromia obu rzeźb imituje kamień.
ENG:
The Chapel of the Holy Cross
The chapel was founded by James Finkeman in 1424. He and his wife were listed as the first in the book of the dead of the goldsmiths’ guild. The chapel was equipped with sculptures, paintings and other ornaments. The guild was giving money for the maintenance of one priest. Altarists were chosen from among the sons of goldsmiths. Officially, the guild took over the chapel on July 19, 1438. Two years later it was consecrated along with the altar in honor of the Most Holy Body and Blood of Our Lord Jesus Christ, St. Dorothea, 11,000 virgins and St. Valerian Bishop. The aforementioned altar (from around 1400) was lost during World War II. In 1552, one priest served in the chapel. After the Reformation, it was renovated several times, and in the years 1764-66 a baroque grate was fitted in which burned down during the war. Before the war, in the chapel there were also works by Andrew Stech, placed here in 1695: Christ in the Garden of Gethsemane and Raising of Lazarus, and four small ones hanging over the altar. The paintings are also missing. The chapel became the property of the church in 1888.
Altar of St. Adrian / St. Apostles Simon and Jude (about 1510 or 1520)
Altar: author unknown, Antwerp import, oak and lime wood, dim.: 340 x 440 cm; predella: 1460/70, Gdańsk workshop, dim.: 63 x 220 cm.
The altar is vertically divided into three parts. The carved scenes of the main part show: Carrying the Cross, Crucifixion, Lamentation. Below you can see scenes from the life of the Blessed Virgin Mary and Baby Jesus. The altar has double painted wings. The lower ones are bipartite. The following scenes are painted on the obverses: The Kiss of Judas and Christ with Pilate (left wing) and the Entombment and Resurrection (right wing). The reverse features three scenes: Christ’s Triumphal Entry into Jerusalem (left wing), Christ’s Prayer in the Garden of Gethsemane (right wing) and the Miracle of Transubstantiation, which is visible after closing the whole. On the obverse of the upper wings there are scenes of Ecce Homo and Christ leading the dead out of the abyss. On the reverse of both wings, there are presented cardinal sins opposing the fruits of redemption in the souls of individual people. Predella is older than the altar. It comes from the years 1460/1470. The painting depicts the martyrdom of St. Adrian and companions. On the sides of St. Adrian’s are St. Jude Thaddaeus and St. Simon.
Sculptures of Christ and Moses (1765)
Johann Heinrich Meissner, lime wood, height of the figures: Moses 120 cm, Christ 118 cm.
Moses holds the Tablet of the X Commandments in his hand. Before the war, he also had a cane. The polychrome of both sculptures imitates stone.