PL:
Epitafium Brandesów (1586 r.)
Wilhelm van den Block, piaskowiec gotlandzki, alabaster, marmur, malowidło al secco na tynku wapiennym, wym.: 505 x 274 cm.
Epitafium upamiętnia burmistrza Jana Brandesa i jego drugą żonę Dorotę (z domu Schöper). Jan urodził się 29 stycznia 1504 roku. Jego rodzicami byli Dethard Brandes i Dorota Zimmermann. Jan zajmował wiele stanowisk. Sprawował urząd rajcy Głównego Miasta, sędziego, burmistrza oraz pięciokrotnie burgrabiego królewskiego. Był luteraninem, później skłaniał się ku kalwinizmowi. W 1567 roku król Zygmunt August nadał mu przywilej udzielania komunii pod dwiema postaciami. Miał dwie żony. Z pierwszą, Jadwigą Proiten mieli 11 dzieci. Po jej śmierci poślubił Dorotę, z którą mieli 4 dzieci. Dorota ze swoich dwóch wcześniejszych małżeństw miała jeszcze 4 synów. Mieszkali przy Długim Targu 39. Jan zmarł w wieku 74 lat.
Głównym elementem epitafium jest tablica inskrypcyjna, w której zawarto biografię Jana Brandesa. Po bokach tablicy znajdują się dwie rzeźby – alegorie Wiary (Fides) z lewej strony i Nadziei (Spes) z prawej. Nad gzymsem uwiecznione zostały popiersia Jana i Doroty Brandesów. Towarzyszą im trzy figury alegoryczne: Praca (Labor) z prawej, Nieśmiertelność (Immortalitas) po środku, Spoczynek (Quies) z lewej. Powyżej znajduje się napis „MORS SCEPTRA LIGONIBUS AEQUAT”, co oznacza: „Śmierć zrównuje berła z motykami”. W zwieńczeniu został umieszczony szkielet z klepsydrą i kosą. Po bokach widoczne są również miecz i berło oraz kosa i łopata. Nad nimi znajduje się uskrzydlona czaszka z klepsydrą.
Pod tablicą inskrypcyjną w tondzie widoczny jest herb rodziny Brandes. Jest to uzbrojona ręka z mieczem w tarczy i w klejnocie. Nad nim we fryzie znajduje się kolejna inskrypcja, która po przetłumaczeniu brzmi: „Na ziemi jest trud, po śmierci odpoczynek, na wierze opiera się nadzieja, w niebie będzie życie wieczne” („IN TERRIS LABOR EST, REQUIES IN MORTE, FIDE SPES NITITUR, IN COELIS VITA PARENNIS ERIT”).
Obok w posadzce znajduje się płyta nagrobna małżonków. Jest ozdobiona aplikacjami z brązu, m.in. herbem rodziny.
ENG:
The Brandes’ Epitaph (1586)
Wilhelm van den Block, Gotland sandstone, alabaster, marble, al secco painting on lime plaster, dim.: 505 x 274 cm.
The epitaph commemorates Mayor John Brandes and his second wife Dorothy (née Schöper). John was born on January 29, 1504. His parents were Dethard Brandes and Dorothy Zimmermann. John held many positions. He was the councilor of the Main Town, judge, mayor and five times the royal burgrave. He was a Lutheran, later leaning towards Calvinism. In 1567, King Sigismund August granted him the privilege of giving communion under two forms. He had two wives. With the first, Hedwig Proiten, he had eleven children. After her death, he married Dorothy, with whom he had four children. Dorothy had also four sons from her two previous marriages. They lived at Długi Targ 39. John died at the age of 74.
The main element of the epitaph is an inscription board with the biography of John Brandes. On the sides of the plaque there are two sculptures – allegories of Faith (Fides) on the left and Hope (Spes) on the right. Above the cornice, there are the busts of John and Dorothy Brandes. They are accompanied by three allegorical figures: Work (Labor) on the right, Immortality (Immortalitas) in the middle, and Repose (Quies) on the left. Above there is the inscription “MORS SCEPTRA LIGONIBUS AEQUAT”, which means: “Death makes scepters and hoes equal”. In the top of the epitaph there is a skeleton with an hourglass and a scythe.
On the sides there are a sword and a scepter, and a scythe and a shovel. Above them there is a winged skull with an hourglass. The coat of arms of the Brandes family is visible under the inscription plate. It is an armed hand with a sword in a shield and in a jewel. Above it, in the frieze, there is another inscription, which means: “On earth, there is labour, rest in death, Faith feeds hope, and eternal life will be found in heaven” (“IN TERRIS LABOR EST, REQUIES IN MORTE, FIDE SPES NITITUR, IN COELIS VITA PARENNIS ERIT”).
Beside the epitaph, in the floor, there is a tombstone of the spouses. It is decorated with bronze applications, incl. the coat of arms of the family.